Düzenli Uyumak Ne Anlama Geliyor?
Dr. Mustafa ÜYE
Tutarlı, orta ila düzenli günlük uyku düzenleri, daha iyi genel bilişsel performansla ilişkilidir. Alzheimer hastalığı ile ilişkili kan biyobelirteçleri ve serum BDNF düzeyleri, orta düzeyde uyku düzenliliği ile en yüksek seviyededir ve ters U şeklinde bir ilişki göstermektedir. Hem oldukça düzensiz hem de aşırı katı uyku düzenleri, daha düşük biyobelirteç düzeyleriyle ilişkilidir.
Uyku Düzeni Neden Önemli?
Yeni bir Japonya çalışması (Tsukuba Happiness Life Study), orta yaş ve yaşlı bireylerde uyku düzeninin beyin sağlığı üzerindeki etkilerini araştırdı. Katılımcıların uyku düzeni Sleep Regularity Index (SRI) adı verilen bir ölçümle değerlendirildi. Sonuçlar, daha düzenli uyuyan kişilerin bilişsel testlerde daha yüksek performans gösterdiğini ortaya koydu.
Bilişsel Fonksiyon ve Uyku Düzeni
458 katılımcı incelendi ve uyku düzeni yüksek olanların (SRI > 65) bilişsel işlevleri, düzensiz uyuyanlara göre anlamlı derecede daha iyiydi. Bu, düzenli uyku ve uyanıklık saatlerinin, beynin düşünme, hafıza ve problem çözme becerilerini güçlendirdiğini gösteriyor.
BDNF ile Ters U İlişkisi
Çalışmanın dikkat çekici bulgularından biri, serum BDNF (Beyin Kaynaklı Nörotrofik Faktör) seviyeleri ile uyku düzeni arasındaki ilişkiydi. BDNF, beyin hücrelerinin yenilenmesini ve hafızayı destekleyen bir proteindir. İlginç şekilde, BDNF seviyeleri çok düzensiz (SRI düşük) ya da aşırı katı (SRI çok yüksek) uyku düzeninde daha düşük bulundu. En yüksek BDNF seviyeleri orta düzeyde düzenli (SRI ≈ 60) uyuyanlarda görüldü.
Alzheimer ve Uyku Düzeni
Bulgular, Alzheimer riskine işaret eden önemli bir noktayı gündeme getiriyor: Ne tamamen katı bir uyku rutini, ne de tamamen dağınık bir uyku düzeni en iyisi. Dengeli bir uyku düzeni, hem beyin sağlığı hem de Alzheimer riskini azaltmak için daha faydalı olabilir.
Özetle
- Düzenli uyku, bilişsel fonksiyonları güçlendiriyor.
- Ancak aşırı katı uyku düzeni, beyin sağlığı için optimal değil; en faydalısı orta düzeyde düzen.
Kaynak: ScienceDirect
