Su Diyeti: 10 Günlük Açlık Nelere Yol Açar? (Bilimsel 2025)

Su diyeti bilimsel midir? Bu diyet, sadece su ya da diğer kalorisiz içeceklerin tüketildiği bir diyet şeklidir. Aralıklı oruç konusundan bahsettikçe sıklıkla bana da sorulan bir diyet şeklidir, bir diğer adı da "su orucu" şeklindedir. Su diyeti hakkında Sidney Üniversitesi'nde yayımlanan bir bilimsel araştırmanın sonuçlarını, sizlerle paylaşmak istiyorum.

Araştırmada 11 kadın ve 9 erkek olmak üzere, kronik hastalığı olmayan gönüllü toplam 20 kişi yer aldı. Tamamen tıbbi gözetim altında yapılan bir çalışma olduğunu unutmamak lazım. Katılanlar; 64 ila 40 yaş arasında ve geneli aşırı kilolu kişilermiş.

Katılıcımlar arasında 22 günlük su orucu yapan da 7 günlük yapanlar da vardı. Bazıları zaman zaman et suyu ya da meyve suyu içenler de olmuş. Genelde daha da uzun süreli yapan katılıcımlar, et suyu ya da meyve suyu içmişler. Bir katılımcı ise tam 15 gün boyunca sadece ve sadece su içmiş. Başka hiçbir ek sıvı ya da gıda almamış! 

Ortalama olarak 10 gün hiçbir şekilde katı gıda yenmedi ve su içildi. Devam eden 5 günde ise bitkisel bir yeniden beslenme uygulanmış.

Bakalım hangi sonuçlara ulaşılmış?

Katılımcıların kilolarında %7.7'lik bir azalma ve bel çevrelerinde %6'lık oranında bir düşüş görülmüş. Bunlar istediğimiz sonuçlar olarak göze çarpıyor.

10 günde kadınlar 6.3 kg kilo verirken, erkekler 6.9 kg kilo vererek yine daha yüksek kilo verimi elde etmişler. Yeniden beslenme sonrasında da verilen kilolar korunmuş.

Glikoz (şeker) değeri ise 85 mg/dL'ten 70'e inmiş. İnsülin direnci ise 1.7'den 0.8'e inmiş. Her ikisi de olumlu değişiklikler.

Tansiyonlarda ise sistolik (büyük) 124 mmHg'ten 118'e ve diyastolik (küçük) 72 mmHg'den 64'e kan basınçlarında düşüş görülmüş ki değerler normale doğru gelmiş, fayda olarak görülebilir.

Total kolesterol 192'den 216'ya çıkmış. HDL ise 57'den 48'e düşmüş. LDL ise 108'den 131'e çıkmış. (HDL düşmesi olumsuz iken, total kolesterol artışı bence pek önemli değil. Bunu Yerli Diyet kitabımda anlatmıştım.)

Trigliserid değerleri ise 103'ten 125'e çıkmış. (Beni en çok şaşırtan değer bu oldu. Normalde düşmesini bekleriz.)

Alzheimer hastalığının gelişimiyle ilişkilendirilen kandaki amiloid beta proteinlerinin azaldığı tespit edilmiş ki bu da zihinsel sağlık açısından artı bir özellik olarak kendini gösteriyor. Uzun süreli açlığın nöroprotektif yani sinir hücrelerini koruyucu etkileri de ispatlanmış. Beyinden türetilen nörotrofik faktör (BDNF) seviyelerinde artan bir eğilim gözlemlendi %32 artış gözlenmiş, sinir yenilenmesini tetikleyen bir faktördür.

AST ve ALT gibi karaciğer enzimlerinde ise artışlar görülmüş! (Bu değerlerin artışı genel olarak karaciğer hasarını düşündürmektedir. Böyle bir sonuca şahsen ilk kez rastladım. Genelde tersi sonuçlar olmaktaydı. Ancak yeniden beslenmeye başlandığında, değerler tekrardan düşmüş.)

Baş ağrısı, halsizlik, yorgunluk, uykusuzluk, ağız kuruluğu ve ortostatik hipotansiyon gibi hafif semptomlar görülmüş. Diğer olumsuz olaylar arasında; şiddetli karın ağrısı, ishal, hipokalemi, aritmi, baş dönmesi ve çarpıntı görülmüş.

İnsanlar kilo vermek uğruna, su diyeti gibi çeşitli radikal ve kısıtlayıcı diyetler deniyorlar ama bunların nelere yol açacağı tam olarak bilinmiyor.

Herhangi bir hastalığı bulunan, kalp ve damar rahatsızlığı bulunan kişilerin bu tarz su orucu yapmadan önce kesinlikle hekimleriyle görüşmeleri gerekmektedir.

Araştırmacılar, uzun süreli açlığın inflamasyonu azaltacağını düşünmüşler ama proinflamatuar proteinler artmış ve bu yüzden kalp-damar hastalığı bulunanlar için riskli olacağını belirtmişler. (Bu konuya olumsuz gibi yaklaşılmış fakat proloterapi gibi tedavi çeşitlerinde; kas, eklem ve tendonlara yapılan enjeksiyonlardaki amaç da proinflamatuar proteinleri artırmak ve o bölgeye faydalı anti-inflamatuar ajanları çekmek istememizdir. Bu konuda tekrar değerlendirme faydalı olabilir.

Oruç son zamanlarda, hücresel yaşlanmayı ve iltihabı azaltarak; kardiyovasküler hastalık ve kanser riskini düşürerek sağlığı ve uzun ömürlülüğü teşvik etmek için potansiyel bir müdahale olarak yeniden ilgi görmektedir. Fakat bu tarz diyetlerin, hekim gözetiminde yapılması gerektiğini her zaman söylüyorum, bu çalışmada Amerika'daki bir klinikte, hekimlerin gözetiminde yapılmıştır. Sonuç olarak; su orucunun kilo veriminden dolayı faydalı yanları olsa da dezavantajlarını da göz önünde bulundurmak gerekir.

Kaynak: Molecular Metabolism (Haziran 2025)