Depresyon Hem Sağlıksızlığın Nedeni Hem de Sonucu

Majör depresif bozukluk (MDB), hem kötü sağlığa katkıda bulunur hem de kötü sağlığa neden olur; yalnızlık, obezite, sigara ve kronik ağrı gibi faktörler depresyon riskini artırır. Genetik analizler, depresyonun kardiyovasküler hastalık ve tip 2 diyabet gibi hastalıkların yanı sıra sosyal ve davranışsal sorunlara yakalanma riskini de artırdığını göstermektedir. Birçok ilişki çift yönlüdür ve kötü sağlık döngülerini pekiştirir.

22 Ağustos 2025’te Nature’da yayımlanan bu geniş kapsamlı çalışma, majör depresif bozukluğun (MDD) hem nedenlerini hem de sonuçlarını anlamak için genetik verileri kullandı. Araştırmacılar 201 farklı özelliği inceledi; 115’inde genetik korelasyon analizi, 89’unda iki aşamalı Mendelian randomizasyon (TSMR), 43’ünde ise tek örneklemli Mendelian randomizasyon (OSMR) uygulandı.

Bulgular Ne Gösterdi?

Çalışma, depresyonun sadece bir ruh sağlığı sorunu olmadığını, çok sayıda tıbbi ve sosyal alanı etkilediğini ortaya koydu. Depresyonun genetik yatkınlığı;

• Uyku bozuklukları, düşük bilişsel performans ve düşük eğitim başarısı
• Metabolik sorunlar (BMI, tip 2 diyabet)
• Kardiyovasküler hastalıklar
• Ağrı, iltihaplanma (CRP yüksekliği)
• Düşük gelir, yalnızlık ve sosyal sorunlar
• İntihar düşüncesi ve davranışı

ile güçlü biçimde ilişkili bulundu.

Sebep mi Sonuç mu?

Sonuçların çoğu çift yönlü çıktı. Yani depresyon bazı hastalıkları ve sosyal sorunları tetiklerken, bu faktörler de depresyon riskini artırabiliyor. Örneğin:

• Depresyon ↔ uykusuzluk: Karşılıklı etki var.
• Depresyon → fiziksel aktivite düşüklüğü, ama düzenli egzersiz depresyon riskini azaltıyor.
• Depresyon → kalp-damar hastalıkları, ancak bu hastalıkların depresyonu başlatma etkisi daha zayıf.
• Depresyon ↔ yalnızlık: En güçlü çift yönlü ilişki.

Halk Sağlığına Yansıması

Araştırma, depresyonun “kesitsel bir risk faktörü” olduğunu vurguluyor: yani tıbbi, sosyal ve davranışsal birçok alana aynı anda zarar veriyor. Tedavi edilmediğinde, hem hastalık risklerini hem de ölüm oranlarını artırıyor.

Özetle

• Depresyonun etkileri sadece ruhsal değil; beden sağlığı, sosyal yaşam ve ekonomik durumla da güçlü biçimde bağlantılı.
• Egzersiz, sosyal destek ve obeziteyle mücadele gibi müdahaleler, depresyonun hem sebeplerini hem sonuçlarını azaltabilir.

Kaynak: Nature